Niedziela X p.? 1955. N. 7.VIII 1955
Zamiast Kazania dziś muszę wam czytać bardzo ważne i aktualne pouczenie o naszym zabytkowym Kościele Parafialnym.
Proszę o waszą uwagę. Co to jest zabytek?
.
1) Określa to rozporządzenie Prezydenta Rz. P. z dnia 6 marca 1928.(publ. W Dz. Ust. Z 14.III.28.) obowiązujące po dziś dzień. Według tego określ. Pr. Rz. P. zabytkiem jest każdy przedmiot tak zwany ruchomy tak nieruchomy posiadający wartość artystyczną, kulturalną i historyczną, zasługujący wskutek tego na zachowanie.
2) W tygodniu od 25-31lipca br. zabudowano nam jedyną publiczną drogę do Kościoła płotem. Przez podwórze plebańskie nie ma drogi publ. do Kościoła. Przy każdej zaraźliwej chorobie te podwórze może być przez policję zamknięte.
3) Nasz Kościół par. jest od Wojew. R. N. w Opolu (Wydz. Krus.) zarejestrowany jako zabytek według w/w ustawy pod Nr N.82. Według art. 14 tej samej ustawy stoi nie tylko Kościół pod ochroną zabytków ale i jego otoczenie jako place, ogrody, ulicy, których przed wymienioną dotkliwą karą za niestosowanie się do obowiązujących przepisów nie wolno zabudowywać.
4) Więc chodzi u nas o dwa zabytki uszkodzone
I Kościół parafialny.
II Plac historyczny i kulturalny , w jego otoczeniu.
Ten historyczny plac (rynek, w naszej wiosce wkoło niego się osiedla grupują. Jest metryką jej urodzenia i dowodem, że jest od Piastów założona.
5) Na Śląsku istnieją trzy różne typy przy założeniu wiosek.
I Typ, jak w Michalicach i w Bukowej, gdzie około rynku grupują się gospodarstwa w Bukowie ze stawem przeciwpożarowym, w Michalicach ze stawem, tak zwany Augerdorff przy rzece.
II Typ jak w Objaździe, gdzie się gospodarstwa grupują przy ulicy bez placu – tak zwany Strassendorff.
III Typ, jak w Smogorzowie, gdzie poza gospodarstwem leży jego rola, to się nazywa wieś leśnych łanów albo Waldhufen).
Miasta na Śląsku założono tylko w jednym typie, rynek, ulice, bramy i obwarowanie – tak jak w Namysłowie, w Bierutowie, Oleśnicy i w Wołczynie i w Kluczborku na drugiej stronie i wszędzie.
6. W wioskach, w których znajdują się takie zabytkowe rynki, to nie wolno ich ruszać pod żadnym pretekstem, ponieważ stają w (?użytkowaniu) wszystkich mieszkańców razem, to znaczy nie wolno brać miejsca, do którego wszyscy mają prawo użytkowania – jeden więcej drugi mniej, aby je dać tylko jednemu z krzywdą dla sąsiada. (Gosp. 8=2 bramy na plac-org.=3 bramy)
6) Ta studnia na tym placu jest od Kościoła czyli w Parafii umyślnie na placu publicznym i przy drodze publicznej w pierwszym rzędzie zbudowana do wody dla organisty, Kościelnego a mianowicie dla potrzeby wody Kościołowi dla chrztu do mszy św, do cmentarza i do przeciwpożarowej wody dla zabytkowego Kościoła. Nawet płyta miedziana od Gromochromów zabytkowej wieży leży w tej= W obcej studni tego nie wolno robić=studni. (Na wschodzie Kościoła ta sama płyta miedziana leży w ?świdrami, 9 m głębokim.) Więc Kościół nigdy nie zrezygnował z tej wody i nie może dopuścić zamknięcia tej studni płotami. Ta studnia dla każdego wypadku jest Kościołowi zabytkiem potrzebna nawet we wojne wszystkie te stawy przeciw pożarowe musiały być sporządzone chociaż mało ludzi do tego było. W Michalicach odbudowa była w toku.
7. Tak stoi sprawa naszych zabytków. Za ochronę zabytkową według ustawy Prezyd. Rz. P. odpowiedzialny jest rządca parafii także przed Woj., Rada Nar. w Opolu także przed Konserwatorem Arcybiskupim w Wrocławiu. Obowiązkowo wysłałem protest w tej sprawie już 30 lipca. W tym tygodniu prosiłem o cofnięcie płotu przed niedzielą. Odpowiedziano mi będzie zrobiona furtka. Tutaj ani furtka ani brama nie pomoże, bo publiczna droga albo plac zabudowane bramą nie mogą być publiczną drogą ani publicznym placem ( w miastach?).
8. Ze wszystkiego, co w tym pouczeniu w obronie naszych zabytków musiałem powiedzieć, wynika, że ciąży nas wszystkich obowiązek poszanowania i konserwowania wszystkich zabytków. Zapewne jest to zadanie pożądane, aby umiłować te przedmioty naszej sztuki i kultury i obowiązek uszanowania i utrzymania wpoić w sercach ludności i mianowicie młodzieży. To będzie prawdziwą oświatą. Bądźmy wdzięczni naszym przodkom za takie zabytki, dla których Państwo co rok miliony zł wydaje dla utrzymania ich (Katedra w Wrocławiu).
9. Bądźcie cierpliwi, aż ta sprawa legalu drogą według ustawy państwowej i przepisu będzie załatwiona
10. Wreszcie dodam, że do utrzymania takich zabytków należy i sprzęt przeciwpożarowy – jak i drabiny itp.
(W dalszej części kazania znajdują się notatki pisane ołówkiem, niestety nieczytelne). Podziękowanie dla Patrycji za przepisanie tekstu.
